تنها راه انجام فعاليت‌هاي اکتشافي توسط بخش خصوصي، کار در مقياس کلان است؛
انجام فعاليت‌هاي اکتشافي امري است که همواره مورد مناقشه کارشناسان مختلف بوده است. از يک‌سو با توجه به اجراي اصل ?? قانون اساسي نقش بخش خصوصي در امور مختلف هر روز پررنگ و پررنگ‌تر مي‌شود و از سوي ديگر برخي امور به دليل سرمايه‌بر بودن در حد توان بخش خصوصي نيست.
فعاليت‌هاي اکتشافي نيز از آن دست اموري است که بخش خصوصي به تنهايي نمي‌تواند پا در اين عرصه بگذارد و موفق عمل کند. در اين شرايط چه تدبير بايد براي اکتشاف مناطق معدني انديشيد تا هم بخش خصوصي بتواند وارد اين عرصه شود و هم خروجي کار مثبت باشد؟
معاون معدني وزارت صنايع و معادن، چاره اين مشکل را ايجاد کنسرسيوم براي اکتشاف معادن مي‌داند. به اعتقاد وجيه‌الله جعفري کارهاي اکتشافي بزرگ نياز به سرمايه‌گذاري‌هاي کلان دارد و فعالان معدني، بايد با تشکيل کنسرسيوم دست به اکتشافات بزرگ بزنند. وي افزود: با ايجاد اين کنسرسيوم‌ها راه دستيابي به ذخاير معدني، آسان‌تر مي‌شود و سرمايه‌گذاران بيشتري به مشارکت در بخش‌هاي مختلف معدن ترغيب مي‌شوند. اين پيشنهاد معاون معدني وزارت صنايع و معادن را مي‌توان به فال نيک گرفت و با بررسي جوانب امر به آن جامه عمل پوشاند تا در حد حرف باقي نماند.
مشکلات اکتشاف
نايب رئيس خانه معدن ايران در اين زمينه به خبرنگار «گسترش صنعت» گفت: تشکيل کنسرسيوم براي انجام امور اکتشافي ديدگاه مثبتي است چراکه باعث بالا رفتن توان مالي و فني پروژه‌ها مي‌شود.
محمدرضا بهرامن افزود: متاسفانه کشور در‌خصوص انجام امور زيربنايي اکتشاف و سرمايه‌گذاري در امر اکتشافات تفصيلي چندان موفق نبوده است اما با تشکيل چنين کنسرسيومي مي‌توان اميد داشت فعاليت‌هاي بزرگي در اين زمينه انجام شود.
وي با بيان اينکه در حال حاضر شرکت‌هاي مختلفي در زمينه اکتشاف فعاليت مي‌کنند، اظهار کرد: فعاليت‌هاي اکتشافي علاوه بر نياز به توان مالي بالا در برخي موارد در حيطه اختيارات بخش خصوصي نيست. به‌عنوان نمونه انجام فعاليت‌هاي ژئوفيزيک هوايي به هليکوپتر نياز دارد بنابراين بخش خصوصي نمي‌تواند در اين عرصه وارد شود.
نايب رئيس خانه معدن ايران با اشاره به اينکه حتي بخش دولتي نيز در اين حوزه از امکانات ضعيفي برخوردار است، تصريح کرد: انجام اکتشافات کامل و تا اعماق پايين‌تر از ??? کيلومتر به امکانات بالايي نياز دارد که تجهيزات آن در کشور موجود نيست. بخش خصوصي در زمينه اکتشافات صحرايي از نيروي انساني متخصص برخوردار است، اما در اکتشافات مدرن حرفي براي گفتن ندارد. بهرامن افزود: مي‌توان از توان شرکت‌هاي خارجي نيز در اين خصوص بهره برد و با تشکيل کنسرسيوم‌هاي مشترک ايراني- خارجي مناطق مختلف را زير پوشش مطالعات اکتشافي قرار داد.
کار در مقياس کلان
در همين حال يکي از اعضاي هيات مديره خانه معدن ايران معتقد است، تنها راه انجام فعاليت‌هاي اکتشافي توسط بخش خصوصي، کار در مقياس کلان است. محمد‌جعفر صادقي‌پناه در گفت‌و‌گو با خبرنگار «گسترش صنعت» افزود: در مقياس‌هاي کوچک، خطرپذيري و هزينه فعاليت‌هاي اکتشافي بالاست. به همين دليل بخش خصوصي در عمل نتوانسته است در اين حوزه موفق عمل کند.
وي با بيان اينکه يک فرد يا شرکت به تنهايي نمي‌تواند در اين زمينه به فعاليت بپردازد، اظهار کرد: هر چند تشکيل کنسرسيوم براي انجام امور اکتشافي امري مثبت است اما بايد شرکت‌هاي عضو کنسرسيوم شناخت کاملي از بخش معدن داشته باشند تا بتوانند ريسک آن را بپزيرند و در عين حال در مقياس بزرگ به فعاليت بپردازند. صادقي‌پناه افزود: دولت بايد از بخش خصوصي در اين زمينه حمايت کند و مناطق بزرگ را در اختيار اين بخش قرار دهد. علاوه بر اين برخي مناطق اکنون در دست دولت است اما مدت‌هاست فعاليت‌هاي اکتشافي آن رها شده است.
اگر اين مناطق در اختيار بخش خصوصي قرار گيرد و تسهيلات ويژه‌اي نيز در چارچوب قانون براي آن تعريف شود شاهد رشد اکتشافات خواهيم بود. با نگاهي به برنامه پنجم توسعه مي‌توان به اهميت انجام فعاليت‌هاي اکتشافي پي برد.
دستيابي به بسياري از اهداف تعريف شده در برنامه پنجم و افق ???? در گرو تامين مواد اوليه مورد نياز است و بر همين اساس چاره‌اي جز اکتشاف ذخاير جديدتر نيست. گهگاه پيشنهادهاي مثبتي از گوشه و کنار مطرح مي‌شود، اما وقتي پاي عمل به ميان مي‌آيد، بروکراسي اداري تبديل به کلاف سر در گمي مي‌شود که پايان ماجرا را در خود گم مي‌کند. کاش چنين عاقبتي در انتظار اين پيشنهاد معاون معدني وزارت صنايع و معادن نباشد.