ميزان توليد فولاد خام براي 64 كشور عضو انجمن جهاني فولاد (worldsteel) كه
حدود 98 درصد از كل فولاد خام جهان را توليد مي‌كنند، در ماه ژوئن سال
2011 بالغ بر 127 ميليون تن شد. 

اين ميزان 8 درصد بالاتر از توليد فولاد خام در ماه ژوئن 2010 و 5/1 درصد
كمتر از ميزان توليد ماه مي ‌سال جاري است، همچنين اين ميزان حدود 7/26
درصد بالاتر از ميزان توليد فولاد خام در ماه ژوئن سال 2009 است. به‌طور
كلي در 6 ماه نخست سال 2011 بالغ بر 7/757 ميليون تن فولاد خام در جهان
توليد شد كه اين ميزان 6/7 درصد بالاتر از شش ماه نخست سال 2010 و 5/37
درصد بالاتر از ميزان توليد فولاد خام در شش ماه نخست سال 2009 ميلادي
است. 

ميزان توليد فولاد خام چين در ماه ژوئن سال 2011 حدود 93/59 ميليون تن بود
كه يك افزايش 9/11 درصدي را در مقايسه با ماه مشابه سال 2010 نشان مي‌دهد،
همچنين اين ميزان حدود 5/21 درصد بالاتر از ميزان توليد فولاد خام چين در
ماه ژوئن 2009 است. 

چين در 6 ماه نخست سال 2011 توليد فولاد خود را به 5/350 ميليون تن رساند
كه اين ميزان 6/9 درصد بالاتر از ميزان توليد فولاد خام در شش ماه نخست سال
2010 است. 

به‌طور كلي در ماه ژوئن در قاره آسيا بالغ بر 69/82 ميليون تن فولاد خام
توليد شد كه نسبت به ماه مي‌ يك افت 7/0 درصدي را نشان مي‌دهد و در مقايسه
با ماه ژوئن سال 2010 نيز حدود 6/9 درصد و نسبت به ژوئن 2009 حدود 9/22
درصد افزايش را نشان مي‌دهد، اما ميزان توليد فولاد خام آسيا در شش ماه
نخست سال 2011 به 8/484 ميليون تن رسيد كه 6/8 درصد بالاتر از ميزان توليد
در شش ماه نخست سال 2010 و 6/33 درصد بالاتر از ميزان توليد در ماه‌هاي
مشابه سال 2009 است. چين بالغ بر 72 درصد توليد فولاد خام در آسيا را به
خود اختصاص داده، اما در ماه ژوئن سال 2011 ژاپن حدود 88/8 ميليون تن فولاد
خام توليد كرد كه در مقايسه با ماه ژوئن سال گذشته 5 درصد كاهش داشته و
اين ميزان يك افزايش قابل توجه 1/29 درصدي را در مقايسه با توليد فولاد خام
ژاپن در ماه ژوئن سال 2009 نشان مي‌دهد، همچنين ژاپن در نيمه نخست سال
2011 بالغ بر 07/54 ميليون تن فولاد خام توليد كرده كه ميزان توليد فولاد
خام در كره‌جنوبي نيز در اين ماه بالغ بر 66/5 ميليون تن بوده كه 19 درصد
بيشتر از ماه ژوئن سال 2010 است. 

هند نيز در اين ماه ميزان توليد فولاد خام خود را به 96/5 ميليون تن رساند
كه نسبت به ماه مي‌ يك كاهش 6 درصدي را داشته، همچنين ميزان توليد فولاد
خام هند در مقايسه با ژوئن 2010 بالغ بر 3/7 درصد افزايش را نشان مي‌دهد،
اما در مقايسه با ماه مشابه سال 2009 حدود 7/9 درصد رشد را تجربه كرده
است. 

در اتحاديه اروپا ميزان توليد فولاد خام آلمان براي ماه ژوئن 2011 بالغ بر
8/3 ميليون تن شد كه نشان‌دهنده يك افزايش 2/0 درصدي نسبت به ماه مشابه سال
گذشته است. 

ايتاليا در اين ماه 61/2 ميليون تن فولاد خام توليد كرد كه 2/15 درصد
بالاتر از مي ‌سال 2010 است. اسپانيا نيز در ماه ژوئن توليد خود را به 49/1
ميليون تن رساند كه نسبت به ماه ژوئن سال 2010 حدود 5/4 درصد افزايش داشته
است. 

كل توليد فولاد خام در اتحاديه اروپا در اين ماه 7/15 ميليون تن بوده كه
نسبت به ماه ژوئن سال 2010 حدود 9/3 درصد رشد داشته و اين در حالي است كه
ميزان توليد فولاد خام اتحاديه اروپا در ماه مي ‌2009 بالغ بر 35/11 ميليون
تن بوده كه 3/38 درصد كمتر از توليد فولاد خام اين منطقه در ماه ژوئن 2011
است، همچنين كشورهاي توليد كننده فولاد خام در اين اتحاديه در شش ماه نخست
سال 2011 بالغ بر 3/93 ميليون تن فولاد خام توليد كردند كه 1/4 درصد
بالاتر از ميزان توليد در نيمه نخست سال 2010 است. 

روسيه در ماه ژوئن سال 2011 حدود 6/5 ميليون تن فولاد خام توليد كرد كه 6/3
درصد بالاتر از ميزان توليد ژوئن سال گذشته‌ خود است، اما در مقايسه با
ماه مي ‌7/1 درصد كاهش را در توليد فولاد خام خود تجربه كرده است. روسيه در
شش ماه نخست سال 2011 بالغ بر 5/34 ميليون تن فولاد خام توليد كرده كه 3/5
درصد رشد را نسبت به نيمه نخست سال 2010 نشان مي‌دهد، اما در اين ماه
اوكراين 96/2 ميليون تن فولاد خام توليد كرد كه در مقايسه با ميزان توليدش
در ماه مشابه سال گذشته 1/18 درصد افزايش را تجربه كرده و به‌طور كلي در
كشورهاي مشترك‌المنافع (CIS) در ماه ژوئن حدود 27/9 ميليون تن فولاد خام
توليد شده كه نسبت به ماه ژوئن سال 2010 با يك رشد 6/7 درصدي همراه بوده
است. 

توليد فولاد خام تركيه در اين ماه به 82/2 ميليون تن بالغ شد كه 3/12 درصد
بيشتر از ميزان توليد فولاد خام اين كشور در ماه ژوئن سال گذشته و 9/28
درصدي بالاتر از ميزان توليدش در ماه ژوئن سال 2009 است، همچنين در مجموع 6
ماه تركيه 4/16 ميليون تن فولاد خام توليد كرده كه 3/21 درصد بالاتر از
نيمه نخست سال 2010 است. 

ايالات متحده در اين ماه بيش از 2/7 ميليون تن فولاد خام توليد كرد كه با
اين حساب يك روند ثابتي را در ميزان توليد فولاد خام خود نسبت به مي ‌تجربه
كرده، اما در مقايسه با ماه ژوئن سال 2010 نيز با رشد 7/1 درصدي در ميزان
توليد فولاد خام خود مواجه شد، اين در حالي است كه ميزان توليد فولاد خام
ايالات متحده در ماه ژوئن سال 2009 حدود 36/4 ميليون تن بوده كه 3/65 درصد
پايين تر از ميزان توليد فولاد خام اين ماه ژوئن 2011 است. بنابر گزارش
انجمن جهاني فولاد ايالات متحده در شش ماه نخست سال 2011 بالغ بر 65/42
ميليون تن فولاد خام توليد كرده كه 3/4 درصد افزايش را نسبت به ميزان توليد
6 ماه نخست سال 2010 نشان مي‌دهد. 

كشور برزيل كه يكي از بزرگ‌ترين توليدكنندگان فولاد خام در آمريكاي‌جنوبي
است در ماه ژوئن سال 2011 ميزان توليد خود را به 96/2 ميليون تن رساند. 

كل توليد فولاد خام در منطقه آمريكاي‌جنوبي در ماه ژوئن به بيش از 09/4
ميليون تن رسيد كه نسبت به ماه ژوئن سال 2010 يك افزايش 3/10 درصدي را نشان
مي‌دهد، همچنين اين منطقه در شش ماه نخست سال 2011 حدود 3/24 ميليون تن
فولاد خام توليد كرده كه 6/14 درصد بالاتر از سال 2010 است. 

در خاورميانه ايران بعنوان يكي از بزرگ‌ترين توليدكنندگان محصولات فولادي
در منطقه در ماه ژوئن حدود 05/1 ميليون تن فولاد خام توليد كرده و در
مقايسه با ماه ژوئن سال 2010 حدود 5 درصد افزايش در ميزان توليد فولاد خام
خود داشته و همچنين در مقايسه با توليد 933 هزار تني فولاد خام ايران در
ماه ژوئن سال 2009 يك افزايش 6/12 درصدي در توليد فولاد خام اين كشور ديده
مي‌شود. ايران در نيمه نخست سال 2011 حدود 63/6 ميليون تن فولاد خام توليد
كرده كه در مقايسه با شش ماه نخست سال 2010 يك افزايش 6/11 درصدي و نسبت به
سال 2009 افزايش 7/14 درصد را نشان مي‌دهد. 

در ميان ديگر كشورهاي خاورميانه ميزان توليد عربستان‌سعودي در اين ماه بالغ
بر 450 هزار تن بود كه اين كشور در مقايسه با ميزان توليد فولاد خام خود
در ماه ژوئن سال 2010 با 2/9 درصد افزايش مواجه شد و قطر نيز در اين ماه
بالغ بر 165 هزار تن فولاد خام توليد كرد، اما ميزان كل توليد فولاد خام در
خاورميانه در ماه ژوئن سال 2011 به 66/1 ميليون تن رسيد كه يك افزايش 7/5
درصدي را نسبت به ماه ژوئن سال 2010 و رشد 11 درصدي را نسبت به ماه ژوئن
سال 2009 تجربه كرده است. 

در نيمه نخست سال 2011 در منطقه خاورميانه بالغ بر 35/10 ميليون تن فولاد
خام توليد شد كه نسبت به سال 2010 حدود 1/8 درصد افزايش را نشان مي‌دهد. 

نرخ افزايش بهره‌برداري از ظرفيت فولاد خام در جهان بين 64 كشور در ماه
ژوئن بالغ بر 8/82 درصد بوده كه 2/1 واحد بالاتر از ماه مي‌ 2011 است. 

در مقايسه با ماه ژوئن سال 2010 نرخ افزايش بهره‌برداري از ظرفيت فولاد در
ژوئن سال 2011 با 2/1 درصد رشد مواجه شد. شايان ذكر است كه نرخ افزايش
بهره‌برداري ماهيانه بر اساس اطلاعات موجود ميزان توليد و ظرفيت فولاد خام
كشورها بدست مي‌آيد كه دو مرتبه در هر سال به روز شده و توسط اعضاي انجمن
جهاني فولاد تأييد مي‌شود. 

توليد آهن اسفنجي (DRI) 

آهن اسفنجي محصول عمليات احياي مستقيم سنگ‌آهن است كه عيار بالاي آهن دارد و
جايگزين مناسبي براي قراضه جهت ذوب است. توليد آهن اسفنجي از سنگ‌آهن،
عموما به دو روش گازي (Gas Based) يا استفاده از زغال‌سنگ (Coal Based)،
براي احياي آهن انجام مي‌شود. معمولا در كشورهايي كه ذخاير گاز دارند، از
روش گازي استفاده مي‌شود. 

در ايران نيز به‌طور مثال، فولاد خوزستان و فولاد مباركه از گاز بعنوان
ماده‌ احياكننده استفاده مي‌كنند. شناخته‌شده‌ترين روش‌هاي احياي مستقيم
گازي روش‌هاي ميدركس و HYL هستند. 3/66‌ درصد فولاد خام جهان به كمك روش
كوره بلند و 2/31‌ درصد آن نيز به روش احياي مستقيم و استفاده از كوره‌هاي
الكتريكي توليد مي‌شود. 

به‌طور كلي در ماه مي ‌سال 2011 بالغ بر 37/5 ميليون تن آهن اسفنجي در جهان
توليد شد كه سهم هند از اين ميزان حدود 36 درصد بوده و مابقي توليد مربوط
به كشورهايي از قبيل ايران، مكزيك، ونزوئلا، آرژانتين، ليبي، عربستان و …
است. ميزان توليد جهاني اين محصول در ماه ژوئن يك افزايش اندك را تجربه
كرد و به 374/5 ميليون تن رسيد. به‌طور كلي هند با توليد 40/2 ميليون تن
آهن اسفنجي در ماه مي2011 كماكان رتبه نخست توليد اين محصول را در جهان در
اختيار دارد. اين كشور در ماه ژوئن نيز 28/2 ميليون تن DRI توليد كرد كه
نسبت به ماه مي‌ يك كاهش 1/5 درصدي را نشان مي‌دهد. 

بعد از هند، ايران بعنوان بزرگ‌ترين توليدكننده آهن اسفنجي در دنيا مطرح است. 

ايران در ماه ژوئن نيز 820 هزار تن آهن اسفنجي توليد كرد. بعد از ايران،
مكزيك با توليد 473 هزار تن آهن اسفنجي در ماه مي ‌رده سوم اين جدول قرار
گرفت. 

ميزان توليد اين كشور در ماه ژوئن با يك رشد قابل توجه همراه شد و به 603 هزار تن رسيد. 

دليل اصلي آمار بالاي توليد آهن‌اسفنجي در چند كشور محدود، به ذخاير گاز و
زغال‌سنگ (حرارتي)، بعنوان عوامل اصلي جهت توليد انرژي مورد نياز فرآيند
احياي مستقيم مربوط مي‌شود. 

در كشور هند، حدود 70‌ درصد توليد آهن اسفنجي با استفاده از زغال‌سنگ
(حرارتي يا كك نشو) و حدود 30‌ درصد با استفاده از گاز (در 7 كارخانه)
توليد مي‌‌شود. 

توليد چدن كوره بلند (BFI) 

به‌طور كلي فولاد خام از دو روش زير توليد مي‌شود: 

ـ تهيه‌ آهن خام يا چدن مذاب در كوره بلند (BF) و توليد فولاد در كانورترهاي اكسيژني، نظير ذوب‌آهن اصفهان.
ـ احياي مستقيم سنگ‌آهن (DR) و ذوب آهن‌اسفنجي (DRI) و قراضه (Scrap) در
كوره‌هاي الكتريكي از قبيل قوس الكتريكي (EAF) نظير فولاد خوزستان يا
القايي (IMF)، نظير مجتمع فولاد جنوب. 

در روش اول كه شيوه سنتي توليد است، از احياي غيرمستقيم آهن استفاده شده،
سنگ‌آهن پس از فرآوري به همراه آهك و كك وارد كوره بلند شده، آهن خام يا
چدن مذاب (Pig Iron) به دست مي‌آيد. در مرحله‌ بعد آهن خام در يك كانورتر
به فولاد مذاب تبديل شده، كربن و ناخالصي‌هاي ديگر آن به كمك اكسيژن خارج و
فولاد خام (Crude Steel) توليد مي‌‌شود. 

آمار BFI ارايه شده شامل چدن بدست آمده از كوره‌هاي الكتريكي توليد چدن و فرآيند احياي مذاب كوركس (Corex) است. 

در ماه مي ‌سال 2011 در كل جهان بالغ بر 36/93 ميليون تن چدن كوره بلند
توليد شد، اما در ماه ژوئن ميزان توليد BFI جهان نسبت به ماه مي ‌با يك
كاهش اندك همراه شد و به 25/92 ميليون تن رسيد. اين مقدار حدود 20 درصد
پايين‌تر از ميزان توليد اين محصول در ماه مي‌2010 است. 

در زمينه توليد چدن مذاب نيز چين بعنوان يك قدرت بي‌رقيب مطرح است. 

اين كشور در ماه مي ‌سال 2011 بالغ بر 57/54 ميليون تن چدن توليد كرد كه
بيش از 58 درصد از ميزان كل توليد در جهان را به خود اختصاص داد. 

ميزان توليد BFI چين در ماه ژوئن سال 2011 با يك رشد 5/0 درصدي به 88/54 ميليون تن رسيد. 

بعد از چين ژاپن با ميزان توليد 77/6 ميليون تن چدن كوره بلند در ماه مي‌
سال 2011 بعنوان دومين كشور بزرگ توليدكننده اين محصول در جهان مطرح است. 

ميزان توليد ژاپن در ماه ژوئن با كاهش همراه شد و به 66/6 ميليون تن رسيد.
بعد از كشور ژاپن نيز كشورهاي كره‌جنوبي و هند به ترتيب با ميزان توليد
59/3 ميليون تن و 29/3 ميليون تن در ماه مي‌سال 2011 در رده‌هاي بعدي قرار
دارند. ميزان توليد اين كشورها در ماه ژوئن به ترتيب 46/3 و 25/3 ميليون تن
شد. 

از لحاظ منطقه‌اي با توجه به حضور كشورهاي چين و ژاپن، قاره آسيا بزرگ‌ترين
منطقه توليدكننده چدن مذاب در جهان است كه در ماه مي‌ سال 2011 بالغ بر
132/69 ميليون تن چدن مذاب در اين منطقه توليد شد و اين ميزان در ماه ژوئن
به 131/69 ميليون تن كاهش يافت. 

دومين منطقه بعد از آسيا اتحاديه اروپا با ميزان توليدي حدود 6/8 ميليون تن
در ماه مي است و بعد از آن كشورهاي مشترك‌المنافع (CIS) بيشترين ميزان
توليد اين محصول را در اختيار داشتند. ميزان توليد BFI اتحاديه اروپا در
ماه ژوئن با يك كاهش 6/4 درصدي به 50/8 ميليون تن افزايش يافت. ايران
بعنوان بزرگ‌ترين كشور توليدكننده چدن مذاب در خاورميانه مطرح است. 

اين كشور در ماه مي‌ سال 2011 حدود 213 هزار تن چدن كوره بلند توليد كرد و
اين ميزان در ماه ژوئن با يك كاهش اندك به 205 هزار تن رسيد.

مترجم: كمال‌الدين غفوري