خودرو دومين بازار بزرگ فولادسازان

پدرام ايزدي*
از آنجا که صنعت فولاد يکي از صنايع مرتبط با خودروسازي است و با بحران مالي در صنعت خودروسازي صنايع مرتبط نيز متاثر مي‌شوند به بررسي صنعت خودرو سازي در اروپا و ايالات متحده آمريکا و دورنماي اين بخش از بازار در اين دو منطقه و بررسي چشم‌انداز متعاقب آن در بازار فولاد مي‌پردازيم.

در اقتصادهاي بالغ و توسعه يافته از جمله اروپا و آمريکاي شمالي، بخش توليد خودرو دومين بازار بزرگ وابسته به فولاد بعد از بازار ساخت‌و‌ساز محسوب مي‌شود، که از اين رو سلامت روح و چشم‌انداز پيش روي اين بخش از موارد برجسته‌اي است که هم براي کارخانه‌هاي توليدکننده محصولات طويل و هم کارخانه‌هاي محصولات تخت از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. خبر خوش اينجا است که توليد خودرو در سطح جهان در سلامت کامل با نرخ رشد رو به بالايي، حدود سالانه 15 درصد، همراه بوده است. اما خبر نه چندان خوش اينکه در ميان مدت تا بلند مدت اين ميزان رشد در اروپا و آمريکاي شمالي به چشم نخواهد خورد.
موسسه آهن و فولاد آمريکا، اخيرا ميزان توليد خودروي سبک در آمريکاي شمالي براي سال 2011 را بيش از 13 ميليون دستگاه پيش‌بيني مي‌کند و اعلام کرد که با افزايش يکنواخت اين ميزان توليد، در سال 2014 به سطحي برابر با سطوح سال 2007 دست خواهيم يافت.
عوامل بازدارنده رشد
قيد اصلي در مسير رشد خودروسازان در اروپا و ايالات متحده، ابهام در چشم انداز اقتصادي اين دو منطقه است. در اوضاع اقتصادي کنوني خريداران بسيار هوشيار هستند. به تعويق انداختن تصميم يک خودروي جديد کار بسيار ساده‌اي است.
اما عرضه‌کنندگان فولاد خودرو همچنان با عامل بنيادين ديگري مواجه هستند. اروپا اساسا در جرگه يک بازار اشباع شده است که در آن تقريبا هيچ پتانسيلي براي رشد مشاهده نمي‌شود. بازاري که در حال حاضر با توسعه جمعيتي منفي، کاهش قدرت خريد و افزايش گرايش به فضاي سبز روبه‌رو است و با در نظر گرفتن همه اين جوانب در آينده شاهد تغيير ساختاري در بخش تقاضاي خودرو خواهيم بود. البته ديدگاه‌هاي ديگري هم وجود دارد. کريستوف استورمر، مدير تحقيقات‌اي اچ اس اتوموتيو بر اين عقيده است که در بازارهاي توسعه يافته افراد تمايل چنداني به خريد خودروهاي جديد ندارند؛ در حالي که در بازارهاي نوظهور جمعيت روز به روز رشد مي‌کند و به تبع سطح تقاضا رو به افزايش خواهد بود. تاثير منطقي اين رويداد گريبانگير خودروسازان و عرضه کنندگان قطعات خودرو خواهد بود که کالاي خود را روانه بازارهاي جديد مي‌کنند و فولادسازان هم براي حفظ موقعيت فروش خود مجبور خواهند بود تا با اين دو قشر همگام شوند.
از اين رو، شرکت‌هاي خودروسازي مستقر در اروپا که معمولا کالاي موردنياز خود را از فولادسازان اروپايي تامين مي‌کنند بسيار مشتاق هستند تا فولاد توليدي خود را به بازارهاي آسيا و آمريکاي لاتين بفرستند. با اين وجود، اگرچه فرصت‌هاي زيادي وجود دارد اما بايد خطرهاي زيادي را در اين راه به جان خريد. ورود به يک بازار نوپا هميشه کار چندان آسان و ساده‌اي نيست و در بعضي موارد بازگشت سرمايه از شرکت‌هاي مشارکت انتفاعي مستقر در خارج از کشور کار بسيار دشوار و وقت گيري خواهد بود.
جداي از اينکه قيمت‌هاي متغير فولاد عامل ناخواسته‌اي است که باعث تغيير روند در تنظيم قراردادهاي مربوط به تامين خودرو از سوي خودروسازان مي‌شود، عامل ديگري که صنعت خودرو با آن دست و پنجه نرم مي‌کند، موانع محيطي است که هر از چند گاهي در اين صنعت جولان مي‌دهد، و معمولا برنسبت ميزان تن فولاد مصرفي بر وسيله نقليه(tpv) تاثير مي‌گذارد. براي درک اين مطلب ارائه يک مثال عيني خالي از لطف نيست؛ مثلا شرکت‌هاي خودروسازي در ايالات متحده چندي پيش شاهد اعمال بسته دوم از مجموعه قوانين مايل بر گالن(mpg) از سوي موسسه حفاظت از محيط زيست بودند که تا سال 2016 شرايط استاندارد براي يک سفر خودرويي متوسط، ميزان مصرف سوخت يک گالن به ازاي هر 35 مايل مسافت (يا به ديگر کلام مصرف سوخت 8 ليتر به ازاي يکصد کيلومتر مسافت) در نظر گرفته شد. در اروپا، اگرچه در کوتاه مدت توانستند با اعمال فشار صنايع را با محيط زيست مطابق سازند، اما در آينده دور هدف بر اين است که ميزان استفاده از خودروهاي بنزيني و گازي را تا سال 2030 به نصف برسانند و به طور کامل تا سال 2050 نسل اين خودروها را از روي اين کره خاکي محو کنند.
چشم‌انداز در ارتباط با پيش‌بيني‌هايي که براي سال آينده انجام گرفته است، موسسه اچ‌اي اس گلوبال اينسايت HIS Global Insight همچنين موسسه بيزينس مونيتور بر اين باور است تا سال 2015 روند فروش کلي اروپا تقريبا ايستا و راکد خواهد بود.
در آخر با توجه به اشباع ذاتي بازار تقاضاي خودرو در بازارهاي اروپاي غربي که حدود 72 درصد از کل فروش خودروي اروپا در اين بازارها انجام مي‌گيرد، روزنه کوچکي براي رشد دو رقمي ‌فروش در اين منطقه در اين مدت زمان يعني تا سال 2015 مشاهده مي‌شود. در واقع پيش‌بيني مي‌شود بين سال‌هاي 2011 تا 2015 ميزان رشد فروش خودروي مسافربري به طور ميانگين و به صورت سالانه بيش از 4 درصد باشد و اين بازاري است که مي‌توان آن را با افزايش و توسعه واحدهاي نورد ورق بيش از پيش رقابتي‌تر ساخت.
*تحليلگر بازار فولاد در MESD