اختصاصي/ امضاي سه تفاهمنامه براي توسعه GTL (تبديل گاز به مايع) رها‌ورد سفر دو وزير به شهرک صنعتي عباس‌آباد بود. صبح امروز با حضور وزراي نفت و صنعت، معدن و تجارت، معاون رئيس‌جمهوري و رئيس هيات عامل سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران (ايدرو) از نخستين واحد پايلوت GTL ايران رونمايي شد. حمايت دو وزير از طرح توسعه ‌GTL، سرمايه‌گذاري مشترک ايدرو و قرارگاه خاتم‌الاوصياء براي احداث 10 پروژه پالايشگاه 10 هزار بشکه‌اي GTL و ساخت يک پالايشگاه 10 هزار بشکه‌اي با سرمايه‌گذاري صندوق بازنشستگي نفت سه تفاهمنامه‌اي بود که در حاشيه اين مراسم امضا شد. قرار است بهره‌برداري از 100 طرح GTL زمينه اشتغال 300 هزار نفر را فراهم آورد.
استقبال از خارجي‌ها
وزير صنعت، معدن و تجارت در اين مراسم با بيان اين‌که امروز، روز پرافتخاري براي تحقيق و توسعه (R&D) کشور است، گفت: رونمايي از نخستين طرح پايلوت GTL ايران نويد اين را مي‌دهد که با توجه به فناوري کاملا بومي‌شده اين صنعت، به زودي طرح‌هاي تجاري آن نيز راه‌اندازي شود. مهدي غضنفري با بيان اين‌که قرار است دو پالايشگاه با ظرفيت هر کدام روزانه 10 هزار بشکه براي توليد GTL راه‌اندازي شود، افزود:‌ با توجه به برنامه‌ريزي بلند مدت که توليد روزانه يک ميليون بشکه GTL در آن هدفگذاري شده است، نيازمند ايجاد 100 پالايشگاه هستيم. وي با بيان اين‌که به‌طور قطع در اين مسير نيازمند سرمايه‌هاي بخش خصوصي هستيم، اظهار کرد: صندوق توسعه ملي بخشي از سرمايه مورد نياز براي اين کار را تامين خواهد کرد، ضمن آنکه سرمايه‌گذاري در صنايع بالا دستي نفت فرصت بسيار خوبي براي صندوق‌هاي بازنشستگي محسوب مي‌شود. وي در ادامه به ارزش‌افزوده بالاي اين فناوري اشاره کرد و افزود: با بهره‌مندي از اين فناوري مي‌توان محصولي را که 35 دلار در بازارهاي بين‌المللي قيمت دارد با قيمت 150 دلار فروخت. وزير صنعت، معدن و تجارت با بيان اين‌که اولويت ما تکيه بر توان داخلي است در عين حال خاطرنشان کرد: همواره امکان کار براي خارجي‌ها وجود دارد، بخشي از کار ما به تجارت اختصاص دارد و براساس اين اصل از هرگونه سرمايه‌‌گذاري خارجي در اين صنعت استقبال مي‌کنيم. غضنفري يادآور شد:‌ اگر اين فناوري در خليج‌فارس مورد استفاده قرار گيرد، از اين پس ميادين مشترک مورد استفاده بهتري قرار خواهند گرفت و صيانت بيشتري از آنها به عمل مي‌آيد. وي خاطرنشان کرد: ‌پيش‌بيني‌ها گوياي آن است که در آينده 70 درصد از صنايع قابل فروش دنيا صنايعي خواهند بود که بر پايه دانش‌هاي نو استوارند و اکنون توليد جي.تي.ال نيز يکي از اين موارد به شمار مي‌رود.
بازسازي بزرگ
وزير صنعت، معدن و تجارت همچنين در جمع خبرنگاران از توافق اين وزارتخانه با بانک صنعت و معدن براي استفاده از منابع صندوق توسعه ملي جهت اجراي بسته سوم حمايتي توليد (بازسازي بزرگ) خبر داد. غضنفري افزود: براي ارائه يک ميليارد دلار تسهيلات گفت‌وگو‌هاي مورد نياز انجام شده و اگر ميزان تسهيلات درخواستي متقاضيان بيش از اين رقم نيز باشد‌، امکان افزايش آن نيز وجود دارد. به گفته وي، با دريافت اين منابع زمينه اجراي پروژه‌هاي بزرگ فراهم و کمبودهاي اعتباري در بسته سوم حمايتي نيز برطرف مي‌شود.
وي با بيان اين‌که براي تامين اعتبار بسته سوم حمايتي دو منبع شامل منابع سازمان هدفمندي و صندوق توسعه ملي پيش رو قرار دارد‌، گفت: اين آمادگي را داريم تا منابع مورد نياز واحدهاي صنعتي معدني متمايل به اجراي پروژه‌هاي بازسازي بزرگ را از منابع صندوق توسعه ملي و از طريق بانک صنعت و معدن تامين کنيم‌.
نيازهاي اساسي
وزير نفت نيز در اين مراسم با اشاره به حمايت وزارت نفت از توسعه صنعت GTL گفت: به زودي نخستين واحد 10هزار بشکه GTL کشور در يکي از جزاير راه‌اندازي خواهد شد.رستم قاسمي با بيان اين‌که در حال حاضر صنعتي‌سازي و گسترش GTL از نيازهاي اساسي کشور به‌شمار مي‌رود که بايد براي آن برنامه‌ريزي کنيم، افزود: ايران به‌عنوان دومين دارنده منابع گازي جهان مي‌تواند گاز را به محصولات با ارزشي تبديل کند و GTL مي‌تواند محصولات باارزش‌تري مانند نفتا، بنزين و گازوئيل را توليد کند. وي همچنين با اشاره به انتشار اوراق سلف نفتي گفت: نفت و GTL ازجمله صنايعي است که سرمايه‌گذاري در آنها بازده مالي بسيار مناسبي را به دنبال دارد.
وي افزود: روش اوراق سلف نفتي نيز تا چند هفته آينده آغاز خواهد شد و با توجه به اين‌که هدف از اين عرضه، فروش نفت خام به مردم است، اميدواريم بتوانيم بخش بزرگي از نقدينگي موجود را براي توسعه صنعت نفت جذب کنيم.
قاسمي در مورد حمايت از بخش خصوصي و سازندگان داخلي نيز گفت: صندوق حمايت از سازندگان در بودجه سال 91 پيش بيني خواهد شد که اميد است بتوانيم در مسير توسعه صنعت نفت، حمايت بيشتري از سازندگان به عمل آوريم.
اشتغال 300 هزار نفري
رئيس هيات عامل سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران نيز در اين مراسم گفت: اکنون در کشور حدود 600 ميليون متر مکعب گاز توليد مي‌شود که تا پايان برنامه پنجم بايد اين رقم به 900 ميليون متر‌مکعب برسد. سيد‌مجيد هدايت با بيان اين‌که راه‌اندازي فازهاي مختلف پارس جنوبي کمک شاياني در دستيابي به اين اهداف خواهد کرد، افزود: اکنون مدت‌هاست در دنيا مايع‌سازي گاز مورد توجه قرار گرفته و ما نيز امروز از يکي از عمده‌ترين روش‌هايي که در دنيا مورد استفاده قرار مي‌گيرد، استفاده کرده‌ايم و به اين فناوري دست يافته‌ايم. هدايت با بيان اين‌که در آينده نزديک ايران قادر خواهد بود يک ميليون بشکه جي.تي.ال توليد کند، اظهار کرد: ما از ابتدا برنامه‌ريزي‌هاي خود را براي توليد 10 هزار بشکه صورت داده‌ايم و خوشبختانه امروز هم دو قرارداد سه ساله به امضا رسيد که ساخت هر کدام از آنها 550 تا 600 ميليون دلار هزينه دارد. وي با بيان اين‌که براساس دو قراردادي که به امضا رسيد تا سه سال آينده دو پالايشگاه هر يک به توليد 10 هزار بشکه GTL خواهند پرداخت، خاطرنشان کرد: با توليد روزانه يک ميليون بشکه GTL حداقل 300 هزار شغل به‌صورت مستقيم ايجاد خواهد شد. به گفته وي، ارزش افزوده 100 طرح GTL سالانه 24 ميليارد دلار خواهد بود.
GTL
ايران با دارا بودن 18 درصد از ذخاير گاز طبيعي جهان پس از روسيه، در مقام دوم قرار دارد و وجود منابع عظيم گازي در کشور کاهش ذخاير جهاني نفت خام، افزايش تقاضا در بازار انرژي و کالاهاي مرتبط با نفت خام و نيز آلودگي‌هاي زيست محيطي ناشي از مصرف انرژي‌هاي فسيلي دلايلي هستند که استفاده گوناگون از گاز طبيعي را به‌عنوان سوختي جايگزين توجيه مي‌کند. هم‌اکنون مصارف عمده گاز طبيعي در جهان شامل تبديل گاز طبيعي به محصولات هيدروکربني مايع نظير بنزين، گازوئيل و سوخت جت، توليد محصولات پتروشيمي نظير متانول، کود شيميايي و آمونياک که حمل‌و‌نقل آنها به سهولت انجام مي‌شود، است.تبديل گاز طبيعي به مايع GTL يک فرآيند کاتاليستي است که در آن گاز طبيعي به محدوده وسيعي از هيدروکربن‌هاي مايع مانند نفتا، نفت سفيد ديزل، بنزين، واکس، روغن، مواد شيميايي يا گاز مايع تبديل مي‌شود. محصولات فرآيند GTL داراي کيفيت بهتري نسبت به فرآورده‌هاي به دست آمده از نفت خام بوده و عاري از برخي ترکيبات آلاينده نظير ترکيبات گوگرددار و آروماتيک‌هاست.امروزه تقاضاي بازار براي محصولات GTL بخصوص برش‌هاي ميان تقطيري نظير گازوئيل و بنزين به‌دليل کيفيت بالاي اين محصولات نسبت به محصولات به دست آمده از پالايش نفت خام، به مراتب بيشتر از ميزان توليد واحدهاي موجود در دنياست.بنابراين با استفاده از فناوري GTL مي‌توان گاز طبيعي را به محصولات مايع با ارزش افزوده بالاتر تبديل کرد که هزينه نقل و انتقال آنها نسبت به حمل و يا انتقال گاز طبيعي با خط لوله پايين‌تر است.
با توجه به منابع فراوان گاز در کشور و کم بودن هزينه‌هاي تامين گاز نسبت به بسياري از کشورها و همچنين محدوديت‌هاي موجود در انتقال گاز طبيعي با خط لوله به مصرف‌کنندگان جهاني، احداث واحدهاي GTL با ظرفيت‌هاي بالاي توليد مي‌تواند به‌عنوان گزينه‌اي منطقي و سودآور در بهره‌برداري از ذخاير گازي کشور مطرح باشد.