این طرح در سال ۱۳۸۶ با سرمایه گذاری کامل دولتی (سازمان ایمیدرو و شرکت ملی فولاد ایران) و پس از مطالعات اولیه و انتخاب مکان در کیلومتر ۵۰ جاده نیریز- سیرجان آغاز شد. در سال ۱۳۹۳ و با مشارکت ۶۵درصدی شرکت سرمایه گذاری غدیر، مسیر احداث این واحد احیای مستقیم با سرعت بالاتری طی شد. سرانجام مجتمع فولاد غدیر نیریز با سرمایه گذاری بیش از ۳۴۵۰ میلیارد ریالی در بهمن ۱۳۹۶ به بهره‌برداری رسید.
با راه‌اندازی واحد احیای مستقیم این طرح سالانه ۸۰۰هزار تن به تولید آهن‌اسفنجی کشور افزوده شد و همچنین واحد فولاد سازی این مجموعه نیز با سرمایه گذاری بیش از ۱۱هزار میلیارد ریالی طی دو سال و نیم آینده یک میلیون تن به تولید فولاد کشور خواهد افزود. «دنیای اقتصاد» درباره عملکرد این شرکت و طرح‌های توسعه‌ای آن با محمد مهدی مستقیمی مدیرعامل «مجتمع فولاد غدیر نیریز» گفت‌وگویی انجام داده است.
تاریخچه فولاد نیریز
مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نیریز درباره تاریخچه این واحد عنوان کرد : موضوع راه‌اندازی فولاد نیریز به حدود ۱۶سال پیش بازمی‌گردد؛ آن زمان سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) با تصمیم رئیس‌جمهور وقت هشت طرح فولادی در سراسر کشور را جانمایی کرد. در همان ابتدا فولاد نیریز جانمایی نهایی شد. منطقه نیریز به منطقه «بهرام گور» یک منطقه تاریخی و یک محوطه محیط زیستی نزدیک است؛ در این منطقه ظرفیت بسیار بالای معدنی وجود دارد، اما سازمان محیط زیست اجازه بهره برداری از آن را نمی‌دهد.
مستقیمی در پاسخ به این پرسش که آیا جانمایی فولاد غدیر نیریز به درستی انجام شده است، گفت : به نظر می‌رسد بهترین جانمایی در بین طرح‌های هشت گانه فولادی در کشور، مربوط به فولاد نیریز است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد : نزدیک به سه سال پیش واحد احیای مستقیم فولاد نیریز با ظرفیت ۸۰۰هزار تن افتتاح و راه‌اندازی شده است، اما هم اکنون این ظرفیت به نزدیک ۹۰۰ هزار تن نیز ارتقا یافته که البته با توجه به تغییراتی که در شیوه تولید ایجاد می‌کنیم، قصد داریم این ظرفیت را به یک میلیون و ۲۰۰هزار تن در سال ارتقا دهیم.
سهام فولاد نیریز
مستقیمی با اشاره سرمایه گذاری که در فولاد نیریز انجام شده، اظهار کرد: از سال ۱۳۹۴ مدیر هیات عامل وقت ایمیدرو (مهدی کرباسیان)، مذاکراتی برای طرح‌های فولادی انجام دادند که یکی از آنها با شرکت سرمایه گذاری غدیر بود. آن زمان ایمیدرو، مدیرعامل وقت سرمایه گذاری غدیر را برای ادامه سرمایه گذاری در فولاد نیریز مجاب کرد. به این ترتیب، ۶۵درصد سهام فولاد نیریز متعلق به سرمایه گذاری غدیر و ۳۵درصد آن نیز متعلق به ایمیدرو است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: از سال ۱۳۹۵ بحث گشایش ال سی برای واحد فولادسازی به‌عنوان واحد توسعه‌ای مطرح شد که تا اکنون نزدیک به ۶۰درصد پیشرفت داشته و با توجه به مذاکره‌های انجامشده با شرکت فولاد تکنیک و مشاور، برنامه ریزی‌شده تا پایان سال ۱۴۰۰ این طرح تحویل داده شود، ازاین‌رو تمام تلاش فولاد نیریز بر اتمام واحد فولادسازی است.
فناوری به کار گرفته شده در نیریز
مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نیریز در پاسخ به این پرسش که فناوری به کار گرفته شده در فولاد نیریز فناوری ایرانی پرد است، آیا از این فناوری راضی هستید، خاطرنشان کرد: فولاد نیریز با فناوری پرد طراحی شده است و البته هیچ شرکتی نمی‌تواند ادعا کند که درباره یک فناوری خاص رضایت صد درصدی دارد، زیرا همواره فناوری‌ها نیز معایب و محاسن خاص خود را دارند، اما در فولاد نیریز تا کنون گزارشی منفی درباره عملکرد فناوری پرد ارائه نشده و گزارش‌ها همواره مثبت بوده‌اند.
برنامه‌های توسعه‌ای فولاد نیریز
مستقیمی در ادامه درباره برنامه‌های توسعه‌ای فولاد نیریز یادآور شد : یکی از طرح‌های توسعه‌ای در دست اجرا، واحد فولاد سازی با ظرفیت یک میلیون تن است که با حدود ۶۲درصد پیشرفت، تا پایان سال جاری افتتاح خواهد شد. با سهامداران و شرکت‌هایی که در پروژه ذی‌نفع هستند، جلسه‌هایی برگزار کرده و برای تامین نقدینگی حمایت لازم انجام شده که امیدواریم تا پایان سال به مرحله افتتاح برسد.
وی همچنین با اشاره به ایجاد یک واحد گندله سازی در بالادست واحد احیای مستقیم عنوان کرد : در فولاد نیریز برای تکمیل گندله سازی به سمت تکمیل واحد گندله سازی نیز پیش رفته‌ایم. در حال حاضر بزرگ ترین مشکل واحدهای گندله سازی در کشور، کنسانتره سازی است. هم‌اکنون نیز در بازار، تامین گندله راحت‌تر از کنسانتره است. درهرصورت با مذاکره‌هایی که با شرکت ام‌سی‌سی چین انجام داده‌ایم، به این سمت وسو پیش رفته‌ایم تا گندله سازی را فعال کنیم که برای این منظور، حدود ۵۷ تا ۵۸میلیون یورو پول در بانک خارجی با عنوان فاینانس خارجی به سمت گندله سازی شیفت کرده‌ایم. بخش ریالی را نیز با کمک پیمانکاران تامین خواهیم کرد و تا نزدیک به یک ماه آینده عملیات ساخت گندله سازی آغاز می‌شود.
مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نیریز ادامه داد : هم برای فولادسازی و هم گندله سازی از فاینانس خارجی استفاده کرده‌ایم. البته برای ایجاد واحد گندله سازی مجبور هستیم در زمینه معدن نیز سرمایه گذاری انجام دهیم. از همین رو برای ایجاد واحد گندله سازی، باید یک واحد کنسانتره سازی و برای این واحد نیز باید یک معدن داشته باشید.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا در استان فارس معادن لازم سنگ آهن وجود دارد، بیان کرد : با توجه به برنامه ریزی‌های انجامشده و تیم‌های معدنی که ایجاد کرده‌ایم، روی پهنه‌های معدنی مطالعاتی انجام داده که مجموع بررسی‌ها نشان می‌دهد، پهنه بهرام گور یکی از پهنه‌های مفید سنگ آهن در کشور است. در این پهنه ۱۶۰۰ گورخر و سایر حیوانات زیست دارند که محیط‌زیست در این محدوده اجازه فعالیت معدنی را نمی‌دهد.
قدمت تاریخی نیریز
مستقیمی همچنین درباره سابقه تاریخی شهر نیریز عنوان کرد : شهر نیریز از قدیم‌الایام شهر «نیزه ریزان» نام داشته است، به این معنا که در این شهر مردم سنگ‌آهن را از معدن جمع‌آوری کرده و به سمت مجتمع عظیم ۲۵۰۰ ساله تخت جمشید می‌بردند. در تخت جمشید، از فولاد وسایل جنگی می‌ساختند. این ارتباط تاریخی که بین بهرام گور و تخت جمشید وجود دارد، ما را به این سمت پیش برد که روی پهنه‌های بهرام‌گور مطالعاتی انجام بدهیم. چند پهنه را بررسی کرده و در یک پهنه به جمع‌بندی رسیدیم که اگر از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت و در کل دولت مجوزهای لازم را دریافت کنیم، حدود دو سال و نیم آینده که واحد گندله سازی راه‌اندازی می‌شود، می‌توانیم واحد کنسانتره سازی را نیز در اینجا راه‌اندازی کنیم.
وی در ادامه به ایجاد یک واحد احیای مستقیم شماره۲ نیز اشاره کرد و گفت : اسناد و مدارک این واحد به بانک تجارت فرستاده‌شده است. بانک تجارت در تمام طرح‌های نیریز با ما همکاری کرده و خود این بانک برای همکاری اعلام آمادگی کرده است و بر این اساس، طرح شماره۲ احیای مستقیم فولاد غدیر نیریز با ظرفیت ۷/ ۱میلیون تا ۲/ ۲ میلیون تنی را در افق چشم‌انداز در نظر گرفته‌ایم. البته برای این واحد مگا مدول، فناوری‌های جدیدی مدنظر گرفته شده که در بهترین حالت این طرح حدود دو سال زمان نیاز دارد. مستقیمی در پاسخ به این پرسش که آیا طرح‌های توسعه‌ای بر اساسی که شما عنوان کردید، پیش خواهد رفت، گفت : بدون شک این طرح‌های توسعه‌ای پیش خواهد رفت، چراکه به شخصه معتقدم با طرح‌های کوتاه مدت می‌توان اقدام‌هایی در راستای منافع بلندمدت انجام داد.
تامین آب موردنیاز
مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نیریز در پاسخ به این پرسش که برای تامین آب موردنیاز این واحد و طرح‌های توسعه‌ای چه برنامه ریزی انجام دادید، خاطرنشان کرد : فولاد غدیر نیریز انتقال آب از سد چشمه عاشق را جزو برنامه‌های خود قرار داده است. البته مردم منطقه سد چشمه عاشق، از کمبود آب در رنج‌اند، از همین رو فولاد نیریز در حوزه مسوولیت‌های اجتماعی درصدد است به این منطقه آب‌رسانی داشته باشد. تلاش ما همواره بر این است تا در کنار مردم باشیم تا انتقال آب از این سد در بازه زمانی کمتر از یک سال انجام گیرد. مستقیمی به انتقال آب از خلیج‌فارس نیز اشاره کرد و گفت: در زمینه انتقال آب خلیج‌فارس، موضوع آن است که ما مذاکره‌های مفصلی با شرکت آب خلیج فارس انجام داده‌ایم، چراکه این شرکت هنوز به این جمع‌بندی نرسیده‌اند که ما نیز باید در مسیر انتقال آب قرار بگیریم، تصور آنها بر این است که آب خلیج‌فارس را به‌صورت مستقیم به سمت مس سرچشمه و از آنجا به سمت چادرملو و در نهایت خراسان پیش ببرند، در صورتی که فولاد غدیر نیریز در ۵۵ کیلومتری گل‌گهر و گوهر زمین قرار دارد و می‌تواند از این آب بهره‌مند شود. به همین منظور مذاکره‌هایی برای انتقال آب انجام داده‌ایم. البته برای تامین آب، از چاه‌های آهکی موجود در کل منطقه نیز استفاده می‌کنیم. وی به موضوع انتقال گاز نیز اشاره کرد و گفت: در زمینه انتقال گاز نیز کارهایی در دست اقدام است. ازآنجاکه از مسیر یکی از ضلع‌های ارتباطی کارخانه فولاد نیریز یک خط انتقال گاز ۴۶ کیلومتری عبور می‌کند که همچنان گاز‌کشی نشده است، ما این موضوع را به شرکت ملی گاز اعلام آمادگی کرده‌ایم که هزینه این ۴۶ کیلومتر گاز‌کشی را بابت خرید گاز پرداخت می‌کنیم؛ البته هنوز بازخوردی در رابطه با این موضوع از سوی شرکت ملی گاز به ما اعلام نشده است.
اشتغال‌زایی فولاد نیریز
مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نیریز با اشاره به میزان اشتغال زایی در این واحد فولاد سازی یادآور شد: در حال حاضر به صورت مستقیم بالای ۵۰۰ نفر در فولاد غدیر نیریز مشغول کار هستند، در واحد فولاد سازی نیز حدود ۳۰۰ نفر مشغول کار هستند. البته در مباحث توسعه‌ای و بهره برداری ضریب اشتغال افزایش می‌یابد، بنابراین با توجه به طرح‌های توسعه‌ای تا دو سال آینده حدود ۲هزار نفر در سایت در یک شیفت مستقل مشغول به کار خواهند شد.
مشکل تامین مواد اولیه نداریم
مستقیمی در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر برای تامین مواد اولیه با مشکل خاصی روبه رو نیستید، بیان کرد : مواد اولیه موردنیاز فولاد نیریز، گندله است که آن را به‌صورت منظم از گوهر زمین، گل‌گهر، سه‌چاهون، اپال پارسیان و سیرجان زرند ایرانیان تامین می‌کنیم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا تمام آهن‌اسفنجی تولیدشده فولاد نیریز در داخل مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت : فولاد نیریز حدود پنج ماه پیش ۵۰ هزار تن قرارداد صادراتی بسته که ۲۵ هزار تن آن صادر شده و مابقی آن همچنان مانده است. البته عمده محصولات فولاد نیریز در بازار داخل به تولید کنندگان قوس الکتریکی و کوره‌های القایی داده می‌شود. به‌تازگی نیز قصد داریم وارد بورس کالا شویم.
ورود به بازار بورس
مستقیمی در پاسخ به این پرسش که آیا وارد بازار سرمایه نشده‌اید، عنوان کرد : قصد داریم به زودی وارد بازار سرمایه شویم، البته ازآنجاکه مالکیت زمین برای ایمیدرو است و اسناد تجهیزات نصب‌شده برای واحد فولاد سازی به نام ایمیدرو و شرکت ملی فولاد است و سازمان بورس نیز نمی‌پذیرد شرکتی وارد بازار بورس شود، درحالی‌که کالاهای آن متعلق به‌جای دیگری باشد، به این لحاظ با مشکلاتی روبه رو هستیم که برای رفع این مشکل نیز در حال رایزنی هستیم.
مسوولیت‌های اجتماعی فولاد نیریز
مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نیریز در زمینه مسوولیت‌های اجتماعی این مجموعه عنوان کرد: در زمینه مسوولیت‌های اجتماعی در حال ساخت یک استادیوم ورزشی در شهرستان نیریز هستیم که عملیات اجرایی آن به زودی آغاز می‌شود.
مستقیمی درباره چشم‌انداز شهرستان نیریز باوجود طرح‌های توسعه‌ای فولاد نیریز تصریح کرد : شهرستان نیریز، یک شهرستان محروم به شمار می‌رود که با وجود طرح‌های توسعه‌ای فولاد نیریز، نه تنها این شهر، بلکه چهره منطقه تغییر خواهد کرد. شهر نیریز صنایع پایین دستی در زمینه فولاد ندارد و مردمان قانعی دارد، از همین رو سعی داریم در راستای مسوولیت‌های اجتماعی برای این شهر گام‌هایی برداریم.