بر اساس آخرین ویرایش مطالعات طرح جامع فولاد کشور که به تازگی منتشر شده، ذخیره زمین شناسی سنگ آهن کشور پنج میلیارد تن و ذخیره قابل استخراج آن ۲.۹ میلیارد تن تخمین زده می‌شود.
بر اساس مطالعات انجام شده برای تحقق هدف چشم‌انداز ۱۴۰۴ که در آن دستیابی به سالیانه ۵۵ میلیون تن فولاد خام پیش‌بینی شده، به ۱۶۰ میلیون تن سنگ‌آهن نیاز است؛ چیزی که به دلیل کافی نبودن اکتشافات، آینده خوبی ندارد.
در این صورت و تولید کامل مطابق برنامه‌های واحدهای فولادی، بیش از ۸۰۰ میلیون تن سنگ‌آهن کشور تا سال ۱۴۰۴ مصرف می‌شود.
بر این اساس با استخراج سالیانه ۱۶۶ میلیون تن سنگ‌آهن، ذخایر کشور تقریبا تکافوی حدود ۱۳ سال بعد از افق ۱۴۰۴ را خواهد داد و چندی نمی‌گذرد که ذخایر سنگ‌آهن تمام می‌شود.
کارشناسان باور دارند با اینکه سازمان‌های تخصصی کشور از جمله سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در سال ۱۳۹۷ هشدار جدی داده بودند که ذخایر معدنی مانند سنگ آهن با روند اکتشاف موجود رو به اتمام است، اما تاکنون اقدام عملیاتی و اصلاح ساختار اکتشاف در کشور انجام نشده است.
در این راستا به تازگی دیوان محاسبات کشور نیز نسبت به اتمام ذخایر سنگ آهن کشور تا ۱۸ سال آینده ابراز نگرانی کرده است. بر اساس گزارش این نهاد، عدم انجام اکتشافات جدید و جایگزینی ذخایر سنگ آهن مصرف شده عامل از بین رفتن پشتوانه تامین مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات وابسته به فولاد شناخته شده است.
کارشناسان باور دارند زمانی به اهداف مدنظر در کشور می‌رسیم که مطالعات و اکتشافات کامل، عمقی و هدفمند باشند. این در حالی است که تاکنون اکتشافات معدنی به دلیل نبود اکتشاف یکپارچه و سیاست گذاری واحد کامل نبوده و در این زمینه زیان‌هایی به چرخه تامین مواد اولیه موردنیاز صنایع معدنی وارد شده است.
گفته می‌شود امروز به یک جهش بزرگ در اکتشاف نیاز است، به نحوی که می‌توان گفت دیگر تغییرات و روند فعلی پاسخ‌گوی نیاز اکتشافی کشور در حوزه مواد اولیه مهمی چون سنگ آهن، مس، سرب و روی، بوکسیت و طلا نیست.
همچنین در کنار راهکارهای مطرح‌شده برای ارتقای تولید سنگ آهن مورد نیاز کشور، بر توسعه بخش فرآوری هم تاکید می‌شود.
در این زمینه نیاز داریم تا عیار حد اقتصادی سنگ‌آهن و همین طور نوع آن‌که در حال حاضر فقط محدود به سنگ آهن‌های مگنتی محدود شده را توسعه دهیم تا به پرعیارسازی و فرآوری سنگ آهن‌های هماتیت کمک کنیم.
"سعید عسکرزاده" دبیر انجمن سنگ آهن ایران در این خصوص گفت : در تعیین میزان ذخایر قابل استحصال برای تولید، باید به مولفه‌های دیگری غیر از مسائل فنی هم توجه کرد، به‌طور مثال بخش عمده‌ای از برداشت و استخراج معادن به عنوان باطله در سر معادن جدا می‌شود.
این مقام صنفی اضافه کرد : اینکه تا چه عیاری را به عنوان باطله، اطلاق و جداسازی کرده و چه درصدی از سنگ را به عنوان کانی شناسایی کنیم و در فرآوری از آن بهره گیری کنیم، به دو مولفه فناوری و قیمت محصولات بالادستی وابسته است.
وی اظهار داشت : طبیعی است اگر قیمت‌ها به‌طور نسبی تغییر کرده یا به سمت واقعی شدن قیمت‌ها برویم، آن‌گاه بسیاری از ذخایر، قابلیت استخراج پیدا می‌کنند و در این صورت، پیش‌بینی ما از عمر معادن سنگ آهن و ذخایر موجود تغییر خواهد کرد.
دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران، به باطله‌های معدنی اشاره کرد که بر اساس فناوری‌های قدیمی به عنوان باطله محسوب می‌شدند، اما امروز می‌توان از آنها بهره برداری کرد.
وی همچنین به معادن «هماتیتی» اشاره کرد که اکنون در زنجیره تولید سیمان قرار دارند و هنوز وارد زنجیره تولید فولاد نشده‌اند که در این صورت، محاسبات را تغییر خواهند داد.